Στην Αστική Ευθύνη Ιατρών εμπλέκονται δύο επιστήμες: η Ιατρική και η Νομική με αφετηρία την ζωή και την υγεία των ανθρώπων.
1. Ιατρική Επιστήμη και Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Ιατρών
Η ασφάλιση της ατομικής Αστικής Ευθύνης έχει ως αντικείμενο αποκλειστικά την αστική ιατρική ευθύνη και όχι την προκύπτουσα από παράβαση ποινικών και πειθαρχικών διατάξεων ευθύνη. Πρόκειται συγκεκριμένα για την ασφάλιση εκείνη, που έναντι ασφαλίστρου, καλύπτει τις οικονομικές και μόνο συνέπειες, που πηγάζουν από την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας του ιατρού, και πιο συγκεκριμένα την αποζημίωση, που θα κληθεί ο γιατρός να καταβάλλει την ζημιά, που έχει προκαλέσει στον ασθενή ή και σε άλλα πρόσωπα.
2. Νομική Επιστήμη και Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Ιατρών
Ευθύνη από αδικοπραξία ή ευθύνη παρέχοντος υπηρεσίες, χαρακτηριζόμενη ως επαγγελματική ευθύνη. Αυτό που ενδιαφέρει το ασφαλιστικό δίκαιο δεν είναι η διαφορετική νομική της θεμελίωση, αλλά η διαπίστωση της ευθύνης του ιατρού απέναντι σε έναν ασθενή ή και στους οικείους τους για πράξη ή παράλειψη που έχει προκαλέσει ζημιά.
Το βάρος της απόδειξης σχετικά με την υπαιτιότητα του ιατρού, η δυνατότητα άμυνάς του και τελικά η ύπαρξη και η έκταση της ασφαλιστικής του κάλυψης, είναι τα κύρια σημαντικά στοιχεία που εξετάζονται κατά τις δικαστικές παρεμβάσεις.
Η αβεβαιότητα δημιουργεί ανησυχίες στον ασφαλισμένο, οποίος δεν είναι σε θέση να γνωρίζει εκ των προτέρων αν, πότε και σε ποια έκταση θα τον καλύψει ο Ασφαλιστής απέναντι σε μια περίπτωση ιατρικού σφάλματος κυρίως όταν πρόκειται για μια συρροή ενδοσυμβατικής και αδικοπρακτικής ευθύνης ή όταν είναι δύσκολη η υπαγωγή της συγκεκριμένης πράξης ή παράλειψης στα αντίστοιχα πεδία της αστικής ευθύνης.
Α. Συμβατική ιατρική ευθύνη (προκύπτει από παραβίαση συμβατικών υποχρεώσεων του ιατρού προς τον ασθενή).
Β.Ιατρική ευθύνη από αδικοπραξία ( Η έννοια του ιατρικού σφάλματος- πράξη ή παράλειψη παράνομη και υπαίτια, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την πρόκληση ζημιάς στην ζωή, στην υγεία και γενικότερα στην προσωπικότητα του ασθενούς. Επίσης, ευθύνη για αυθαίρετη ιατρική πράξη, όταν ο γιατρός προβαίνει σε ιατρικές ενέργειες χωρίς την γνώση και την σύμφωνη γνώση του ασθενούς, η οποία προϋποθέτει την προηγηθείσα ενημέρωσή του).
Το ιατρικό σφάλμα αποτελεί το συμβάν ή το περιστατικό κατά την ασφαλιστική ορολογία και αναγνωρίζεται από το ελληνικό δίκαιο στο πλαίσιο του άρθρου 914Α.Κ. και άρθρο 57 περί προσβολής προσωπικότητας του ζημιωθέντος. Συμπεριφορά ιατρού, που υπολείπεται της επιβαλλόμενης επιμέλειας του κατά την άσκηση του επαγγέλματός του, είτε επειδή παραβιάζει τα επαγγελματικά standards, είτε τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης(leges artis).
Αστική Ευθύνη Ιατρών
Θέση Ασφαλιστικής Εταιρίας
Αντικείμενο της κάλυψης από πλευράς Ασφαλιστικής αποτελεί η ευθύνη από πράξεις ή παραλείψεις που έχουν γίνει στο πρόσωπο του λήπτη της ασφάλισης ή και του ασφαλισμένου, όχι, όμως, η χρηματική ποινή που επιβάλλεται ως διοικητική ή ποινική κύρωση. Καλύπτονται ,επίσης, σύμφωνα με τον νόμο, οι δαπάνες νομικής προστασίας που έχουν σκοπό να αποκρούσουν ή να ικανοποιήσουν τις αξιώσεις των τρίτων, χωρίς να ενδιαφέρει αν κριθούν βάσιμες ή αβάσιμες, και οι οποίες καταβάλλονται από τον λήπτη δικαστικά ή εξώδικα.
Σε αυτό το στάδιο μπορεί να χρησιμοποιήσει τον δικηγόρο που θα του επιδείξει η εταιρία ή τον δικό του. Επίσης, ως ασφάλιση παθητικού, η ασφάλιση ιατρικής ευθύνης έχει ως αντικείμενο, σύμφωνα με το νόμο και τη σύμβαση, την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημιάς και κατά περίπτωση της ηθικής βλάβης, που επήλθε στο ζημιωθέντα ασθενή.
Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι ο Ασφαλιστής καλύπτει τις περιπτώσεις πρόκλησης ζημίας από ελαφρά αμέλεια και όχι από βαριά αμέλεια ή δόλο.
Ο νομοθέτης ενώ ταυτίζει την ασφαλιστική περίπτωση (πραγματοποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου) με τον ασφαλιστικό κίνδυνο, ωστόσο η ασφαλιστική περίπτωση επέρχεται εφόσον και όταν ο ζημιωθείς ασκήσει τις απαιτήσεις του και σε αυτό το σημείο ακριβώς γεννάται η ευθύνη του ασφαλιστή να αποκαταστήσει τη ζημιά του ασφαλισμένου.
Έφη Τζίβα, Επίκουρη καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ
